ปัจจุบันรัฐบาลได้จัดให้มีโครงการนำร่องที่อนุญาตให้ชาวบ้านอาศัยอยู่ในป่าตราบเท่าที่พวกเขาห่วงใยต่อสิ่งแวดล้อมเจ้าหน้าที่กว่า 50,000 คนจาก 22 หมู่บ้านที่อาศัยอยู่ในป่าทางตอนเหนือของจังหวัดเลยจะไม่ถูกขับไล่หรือลงโทษ
“เฉพาะชุมชนที่มีประวัติความเป็นมาในการปกป้องป่าเท่านั้นที่จะได้รับอนุญาตให้พำนักอยู่ได้” นายสุรศักดิ์ กาญจนรัตน์รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสิ่งแวดล้อมกล่าว
“นี่เป็นแนวทางใหม่ในการจัดการชุมชน – ชาวบ้านและเจ้าหน้าที่ต้องทำงานร่วมกันเพื่อปกป้องป่า การบังคับให้พวกเขาออกจากป่าไม่ได้เป็นการตัดสินใจที่ถูกต้อง “เขากล่าว
เนื่องจากปัญหาการบุกรุกป่าปรากฏว่าชาวบ้านที่รัฐกล่าวหานั้น เดิมทีชาวบ้านได้อยู่อาศัยในพื้นที่ป่านั้นมาเป็นเวลานานแล้ว การใช้กฎหมายที่เคร่งครัดโดยไม่พิจารณาถึงข้อเท็จจริงจึงเป็นการขัดแย้งกับความรู้สึกของประชาชน
ยกตัวอย่างกฎหมายที่เข้มงวด คือ คำสั่งคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ที่ 66/2557 เรื่อง เพิ่มเติมหน่วยงานสำหรับการปราบปราม หยุดยั้งการบุกรุกทำลายทรัพยากรป่าไม้
อย่างไรก็ตามก็ยังเป็นการดีที่กฎหมายกำหนดไว้ด้วยว่า ต้องไม่ส่งผลกระทบต่อผู้ยากไร้ ผู้ไร้ที่ดินทำกิน ซึ่งได้อาศัยอยู่ในพื้นที่เดิมนั้นก่อนคำสั่งนี้มีผลบังคับใช้
เมื่อครั้งรัฐมนตรีฯ ลงพื้นที่จังหวัดเลย ได้มีปัญหาขึ้นสู่การพิจารณา คือ ปัญหาที่ทำกินกระทบพื้นที่ป่า จึงให้แนวทางในการแก้ปัญหาให้มีการขออนุญาตใช้ที่ดิน โดยที่ดินยังคงเป็นของรัฐ แต่เนื่องจากจังหวัดเลยมีพื้นที่เป็นภูเขาถึง 70 เปอร์เซ็นต์ ที่ราบเพียง 30 เปอร์เซ็นต์ ประชาชนมีความจำเป็นต้องอยู่บนพื้นที่สูง ซึ่งกฎหมายเดิมไม่อนุญาตให้อยู่ จึงต้องพิจารณาแก้ไขกฎหมายอย่างไรต่อไป
ต้องยอมรับว่าคนกับป่าที่อยู่ร่วมกันนั้นยังคงมีอยู่ การออกกฎเกณฑ์นโยบายที่ให้ชาวบ้านอาศัยอยู่ในป่าตราบเท่าที่รักษาสิ่งแวดล้อมจึงเป็นทางแก้ที่ละมุนละม่อมมากขึ้น
คณะรัฐมนตรีของประเทศไทยได้มีการร่างพระราชบัญญัติป่าชุมชนซึ่งส่งเสริมให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการจัดการป่า เจ้าหน้าที่กว่า 3 ล้านครอบครัวได้รับประโยชน์จากโครงการนี้ซึ่งจะครอบคลุมพื้นที่กว่า 2.5 ล้านเฮกเตอร์ (9,653 ตารางไมล์) อย่างไรก็ตามจะเป็นการครอบคลุมเฉพาะป่าสงวนโดยไม่ได้ครอบคลุมอุทยานแห่งชาติซึ่งเป็นที่ซึ่งชาวบ้านกำลังถูกขับไล่
การแก้ไขกฎหมายให้ตรงกับสภาพความเป็นจริงน่าจะไม่ใช่เรื่องยาก เนื่องจากกฎหมายไทยได้ให้ความสำคัญกับชุมชนและป่ามาเป็นระยะเวลานานแล้วและยังเป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศอีกด้วย คือ มีการรับรองสิทธิชุมชนในการจัดการทรัพยากรป่าไม้ ที่ดิน น้ำไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 และพ.ศ. 2550 เพียงแต่การบัญญัติกฎหมายลำดับรองเพื่อรับรองสิทธิ เช่น พระราชบัญญัติป่าชุมชนยังไม่เกิดขึ้นเท่านั้น
